V-Europe, de organisatie voor slachtoffers van terreur,
opent een bureau in Syrië en in Irak. De Morgen kon mee
op verkenning met oprichter Philippe Vansteenkiste, die zijn
zus verloor bij de aanslagen van 22 maart. ‘We delen
dezelfde pijn.’
De rook van hete chai cirkelt omhoog uit plastic bekertjes in een
kelder in Rojava, officieel de Autonome Administratie van
Noordoost-Syrië (AANES). Mannen en vrouwen zitten tegen
elkaar gepakt in valslederen zetels. Hier komt de lokale
vereniging samen van ouders die een zoon of dochter verloren
in de oorlog. Burgerslachtoffers, maar vooral veel soldaten van
YPG, de Koerdische eenheden die legendarisch strijd leverden tegen IS, hier bekend als Daesh.
De terreurgroep heeft geen territorium meer, maar probeert zich te hergroeperen aan de grens met Irak, in de buurt van Palmyra en in Deir Ezzor. Dagelijks zijn er nog aanvallen van slapende cellen. Aan de andere kant vechten de Koerden dan weer tegen Turkije, dat met jihadisten in huurdienst hele stukken Syrië heeft geannexeerd.
“Er is vermoeidheid, stress en tristesse”, zucht een van de ouders in de slachtoffervereniging. “We volgen de berichten over aanslagen in Europa op de voet, zoals onlangs nog in Frankrijk, en willen ons medeleven betuigen. De vijand is dezelfde.”
“Hetzelfde geldt omgekeerd ook”, antwoordt Philippe
Vansteenkiste. “Bij elke aanslag voelen wij ook de pijn. We delen
dezelfde pijn.”
Op een kerkhof even verderop weerkaatsen witte grafstenen het winterzonnetje. Minstens 900 graven, bekleed met heroïsche foto’s van de gesneuvelden. In totaal zouden naar schatting 12.000 soldaten van de Koerdische troepen het leven hebben gelaten in de strijd tegen IS. De jaartallen op de meeste graven spreken voor zich – dit zijn hoofdzakelijk de mannen én vrouwen die het zogenaamde kalifaat klein kregen.
“Mijn zoon kwam om bij een van de eerste aanvallen van Daesh”, zegt Hevin naast het graf van haar zoon, wiens leven op 22 jaar stopte. Vansteenkiste krijgt het zichtbaar moeilijk als de vrouw knielt bij het graf en de foto van haar zoon streelt. Hij is een bedaarde man, die de emotionele impact van 22 maart dagelijks met zich meedraagt.
22 MAART ...
Vansteenkiste verloor zijn zus Fabienne op de luchthaven van Zaventem. Ze werkte bij bagageafhandelaar Aviapartner. Net toen haar vroege shift ten einde liep, gingen de bommen af. Het was haar laatste vroege shift. Ze wilde er geen meer doen, net omdat ze een slecht voorgevoel had over een aanslag in de ochtend.
Daarna zette haar broer zijn verdriet, woede en frustratie zo goed als het kon om in positieve energie. Hij richtte V-Europe op, een organisatie voor slachtoffers van terreur. In niet-covidtijden komen ze elke maand samen om te praten en elkaar te ondersteunen. De organisatie probeert ook onderwerpen op de agenda te zetten, zoals de problemen met verzekeringen en de terugbetaling van ziekenhuiskosten, of onlangs nog met de discussie rond de afschaffing van assisen.
V-Europe werkt ook aan projecten rond deradicalisering en probeert slachtoffers bij te staan met raad en daad bij terreurprocessen. De rechtszaak rond de aanslag op de Ramblas wordt op dit moment op de voet gevolgd door enkele slachtoffers in ons land via een liveverbinding bij het federaal parket. Op haar beurt krijgt V-Europe opvallend weinig ondersteuning: 50.000 euro per jaar van de Waals- Brusselse federatie.
Het voortbestaan van de organisatie is daardoor altijd in gevaar, maar toch wil Vansteenkiste de volgende stap zetten en lokale antennes creëren in Syrië en Irak. “De slachtoffers in Syrië en Irak en bij ons zijn aan elkaar gelinkt door wat hen is aangedaan”, zegt Vansteenkiste. “Twee jaar geleden reisde ik voor het eerst naar Syrië, naar Raqqah en daar heb ik zware getuigenissen gehoord over Belgische jihadisten. Hier gaat het om schade over een langere periode. We willen een brug zijn en expertise uitwisselen. Op de slachtoffers van terreur staat geen nationaliteit. We willen hen ondersteunen waar ook ter wereld.”
V-EUROPE-KANTOREN
Het is zeker geen eenvoudige opdracht, in dit oorlogsgebied, maar Vansteenkiste heeft wel wat ervaring. Voor de oprichting van V-Europe deed hij 25 jaar lang business development: het creëren van opportuniteiten voor westerse bedrijven op andere plekken in de wereld. Een Koerdische consultant, goed geconnecteerd met de Autonome Administratie, staat hem bij.
Zo hebben ze een partner gevonden in de stad Qamishli. Het Rights Defense Initiative is anderhalf jaar geleden opgericht door de 35- jarige Ibrahim Egid, die tot dan aan de leiding stond van de Koerdische Rode Halve Maan. Zijn broer kwam in 2014 om in gevechten tegen IS. Het hoeft geen betoog dat Vansteenkiste en Egid elkaar daarin vinden.
Er komen ook V-Europe-kantoren in Irak, maar het zwaartepunt zal hier, in Noordoost-Syrië liggen. De komende weken stelt Vansteenkiste een protocolakkoord op, dat onder meer een passage zal bevatten dat het om niet-politiek werk gaat. V-Europe verdedigt bijvoorbeeld ook Turkse slachtoffers van terreur.
